xeberaz.info
Tatarlar niyə imperator II Yekaterinaya aşiq olublar?
xeberaz.info xəbər verir ki, İmperator II Yekaterinanın digər dinlərin nümayəndələrinin dini işlərə qarışmasını qadağan edən fərmanından 250 il ötür. Bu, müsəlmanlara Kazanda ilk məscidləri tikməyə imkan verib. MIR 24-ün müxbiri Roman Parşintsev xəbər verir ki, sonradan onlar Qurani-Kərimi çap etməyə başladılar.
Apanayevski mədrəsəsində bir molla möminləri axşam namazına çağırır. Bu, Kazanda ən qədim dini təhsil müəssisəsidir. İmperatorun şəhərə gəlişindən dərhal sonra tikilmişdir. Məhz II Yekaterina yeni məscidlərin tikintisinə qoyulmuş iki əsrlik vetonu aradan qaldırdı.
Tatarlar onunla görüşdü, dərin hörmət göstərdilər. Onu həmişə xatırlayırlar, böyük ehtiramla ona ebi-patşa, yəni “imperatriça” deyirdilər”, – deyə Apanayev məscidinin imam-xətibi Niyaz Sabirov bildirib.
Onun Kazana səfərindən sonra bir anda iki daş məscid peyda oldu: göl kənarında – Apanaevskaya və əl-Mərcani məzcidləri. Bundan əvvəl Tatarskaya Sloboda yalnız bir idi ki, o da ağacdan düzəldilmişdi. O dövrün qanunlarına görə, yenisini tikmək qadağan idi.
30 iyun 1773-cü ildə yeni üsluba görə II Yekaterina bütün inancların tolerantlığı və yepiskopların digər konfessiyaların işlərinə qarışmasının qadağan edilməsi haqqında fərman imzaladı. Bundan sonra təkcə məscidlər yaranmadı. Hər birində məktəbə və mədrəsə – kiçik və böyük şakirlər, yəni tələbələr üçün təhsil müəssisələri tikildi.
Kazandakı Apanayevski mədrəsəsinin direktoru Axmat Sabirov belə deyir: “Bu məscid həm Uca Allaha ibadət yeri, həm də elm yeri, öyrənmə yeri olub”.
10 il sonra isə Kazan çap olunmuş Quranı almaq istəyənlər üçün Məkkəyə çevrildi. Bundan əvvəl İslamın müqəddəs kitabı əl ilə köçürülürdü. Amma Sankt-Peterburqdan gətirilən mətbəə maşında ərəb qrafikası ilə çap etməyə imkan verdi. O zaman keyfiyyət hətta Səudiyyə Ərəbistanından gələn xüsusi komissiya tərəfindən də yüksək qiymətləndirilmişdi. Artıq 19-cu əsrdə Rusiya İmperiyasında kitabın 150 min nüsxəsinə qədər çap edilmişdir.
“Müsəlman dünyasında belə bir deyim yaranıb: “Quran Məkkədə yazılıb, Qahirədə oxunub, İstanbulda köçürülüb, Kazanda çap olunub”, – deyə N.İ. Lobaçevski adına Elmi Kitabxananın direktor müavini Elmira Amerxanova bildirib.
Hələ onun fərmanından əvvəl, II Yekaterina müsəlmanların və bütpərəstlərin məcburi xristianlaşdırılması ilə məşğul olan dövlət qurumu olan Yeni Vəftiz edilmiş ofisi ləğv etdi. İndi dünyəvi karyera qurmaqdan qorxmadan öz əcdadlarının dinini etiqad etmək mümkün oldu.
II Yekaterina müsəlmanları Rusiyanın ictimai həyatından sıxışdırıb çıxarmaq üçün ondan əvvəl aparılan siyasətin imperiya üçün zərərli olduğunu başa düşdü. Bu, yalnız yeni gərginlik və separatizm ocaqlarına səbəb olur, – OCAD “Müasir dövrdə pravoslav teologiyası Fəlsəfə və Din Tarixi” proqramının müəllimi Sergey Melnik belə bildirir.