Slovakiya və Azərbaycan, sözün əsl mənasında, dost ölkələrdir və strateji tərəfdaşlardır
Slovakiya və Azərbaycan arasındakı münasibətlər son illər ərzində yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymuş, dinamik əməkdaşlıq formatı formalaşmışdır. Bu gün iki ölkə arasında əlaqələr sadəcə diplomatik münasibətlər çərçivəsində məhdudlaşmır, əksinə, çoxtərəfli və strateji mahiyyət daşıyan geniş spektrli tərəfdaşlıqdan ibarətdir. Slovakiya rəsmilərinin dəfələrlə vurğuladığı kimi, Bakı və Bratislava “sözün əsl mənasında dost ölkələrdir” və bu dostluq ikitərəfli siyasi dialoqdan tutmuş iqtisadi, enerji, nəqliyyat və humanitar sahələri əhatə edən çoxşaxəli əməkdaşlıq platformasına söykənir.
Strateji Tərəfdaşlıq haqqında Birgə Bəyannamə – münasibətlərin zirvə nöqtəsi
2023-cü ildə imzalanmış Strateji Tərəfdaşlıq haqqında Birgə Bəyannamə Slovakiya–Azərbaycan münasibətlərində dönüş nöqtəsi olmuşdur. Bu sənəd iki ölkə arasında əlaqələrin statusunu “normal tərəfdaşlıqdan” strateji səviyyəyə yüksəltmiş, qarşılıqlı əməkdaşlığın siyasi-hüquqi bazasını gücləndirmişdir. Bəyannamə yalnız iki xalqın dostluğunu təsdiq etməmiş, həm də təhlükəsizlik, enerji təhlükəsizliyi, nəqliyyat-logistika, ticarət, sənaye və digər sahələr üzrə qarşılıqlı fəaliyyətin prioritetlərini müəyyən etmişdir. Sənədin imzalanmasından sonra həyata keçirilən görüşlər, işçi qrupların genişləndirilmiş fəaliyyəti və yeni əməkdaşlıq formatlarının yaradılması onu deməyə əsas verir ki, tərəfdaşlıq təkcə deklarativ xarakter daşımır, əksinə, konkret praktiki nəticələrə yönəlib. Bu çərçivədə Birgə İqtisadi İşçi Qrupunun fəaliyyəti xüsusilə diqqət çəkir. Sözügedən qurum iqtisadi əlaqələrin daha səmərəli qurulması, qarşılıqlı investisiya təşviqi, texnologiya mübadiləsi və yeni layihələrin planlaşdırılması istiqamətində mühüm rol oynayır.
Slovakiya–Azərbaycan münasibətlərinin əsas istiqamətlərindən biri enerji sahəsidir. Son illərdə Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyində rolunun artması fonunda Slovakiya Bakı ilə əməkdaşlığı daha da gücləndirmişdir. 2023-cü ildə ilk dəfə olaraq Azərbaycan qazı Slovakiyaya tədarük edilmişdir və bu, münasibətlərdə strateji xarakterli yeni mərhələnin başlanğıcı hesab olunur.
Azərbaycanın zəngin qaz ehtiyatları, eləcə də Cənub Qaz Dəhlizi kimi qlobal enerji infrastrukturlarında oynadığı həlledici rol Slovakiya üçün çox önəmlidir. Bratislava Azərbaycanın avropalı tərəfdaşlarının etibarlı və uzunmüddətli enerji tədarükçüsü olduğunu dəfələrlə vurğulamışdır. Azərbaycan isə öz növbəsində Slovakiyanın ehtiyac duyduğu həcmdə enerji resurslarını təmin etmək imkanına malikdir. Bu, münasibətlərin iqtisadi əsasını möhkəmləndirməklə yanaşı, Avropa üçün də strateji əhəmiyyət kəsb edir.
Energetika sahəsində əməkdaşlıq təkcə qaz tədarükü ilə məhdudlaşmır. Hər iki ölkə yaşıl enerji, bərpa olunan enerji mənbələri, hidrogen texnologiyaları kimi gələcək yönümlü layihələrdə də əməkdaşlıq imkanlarını nəzərdən keçirirlər. Xüsusilə Azərbaycanın elektrik enerjisinin Avropaya ixracını nəzərdə tutan “Yaşıl Enerji Dəhlizi” təşəbbüsü Slovakiya üçün yeni əməkdaşlıq perspektivləri yaradır.
Strateji tərəfdaşlıq formatı iqtisadi münasibətlərə də ciddi təsir göstərmişdir. Bu gün iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi artmaqdadır və yeni investisiya layihələrinin həyata keçirilməsi üçün geniş imkanlar mövcuddur. Slovakiya tərəfi Azərbaycanın sanayi potensialını, həmçinin regionun nəqliyyat-logistika mərkəzinə çevrilən Cənubi Qafqazdakı müstəsna mövqeyini yüksək qiymətləndirir.
Slovakiya və Azərbaycan beynəlxalq təşkilatlarda bir-birini fəal şəkildə dəstəkləyən dövlətlərdir. İki ölkənin mövqeləri bir çox məsələlərdə üst-üstə düşür, xüsusilə suverenlik, ərazi bütövlüyü və beynəlxalq hüququn əsas prinsipləri ilə bağlı məsələlərdə qarşılıqlı dəstək açıq şəkildə ifadə olunur.
Slovakiya və Azərbaycan arasındakı münasibətlər bu gün artıq formal diplomatik çərçivəni çoxdan geridə qoymuşdur. Strateji Tərəfdaşlıq haqqında Birgə Bəyannamə iki ölkə arasında əlaqələrin yüksək səviyyəyə qalxmasının rəmzidir. Energetika, iqtisadiyyat, nəqliyyat, təhlükəsizlik və humanitar sahələrdə formalaşan əməkdaşlıq regionda sülhün və sabitliyin möhkəmləndirilməsi baxımından da mühüm əhəmiyyət daşıyır.
Zərdab rayon Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Elyurə Məmmədova
