“Ölkənin konstitusiya quruluşunun tarixi”
Azərbaycanın konstitusiya quruluşunun tarixi xalqımızın azadlıq mübarizəsi, milli dövlətçilik ideyası və hüquqi düşüncə təkamülü ilə sıx bağlıdır. Dövlətin ali qanunu olan Konstitusiya, hər bir xalqın siyasi mədəniyyətinin, idarəetmə prinsiplərinin və müstəqillik iradəsinin göstəricisidir. Azərbaycan xalqı əsrlər boyu müxtəlif dövlətçilik formaları içərisində yaşasa da, hər zaman ədalətli və hüquqa əsaslanan idarəetmə ideyasını qoruyub saxlamışdır. Müasir konstitusiya quruluşunun formalaşması isə tarixi mərhələlərdən keçərək bugünkü müstəqil Azərbaycan Respublikasının hüquqi təməlini yaratmışdır.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə – 1918-1920-ci illərdə – Şərqdə ilk parlamentli respublika yaradıldı və konstitusiya prinsiplərinə əsaslanan idarəetmə formalaşdı. Bu dövrdə qəbul edilən qanunlar və dövlət quruluşu xalqın iradəsinə əsaslanırdı. Hər bir vətəndaşın hüquq bərabərliyi, azad seçki, qadınlara seçki hüququnun verilməsi və demokratik idarəçilik prinsipləri Azərbaycan konstitusionalizminin təməlini qoydu. Bu, təkcə milli deyil, həm də beynəlxalq miqyasda əhəmiyyətli tarixi hadisə idi.
Sovet dövründə Azərbaycan müxtəlif illərdə qəbul edilmiş SSRİ konstitusiyalarına uyğun olaraq fəaliyyət göstərirdi. Lakin 1991-ci ildə müstəqilliyin bərpası ilə Azərbaycan xalqı öz taleyini yenidən özü müəyyən etdi. Ulu Öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə hazırlanmış və 1995-ci il noyabrın 12-də ümumxalq referendumu ilə qəbul edilmiş Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası ölkənin suverenliyini və müstəqil dövlət quruluşunu hüquqi cəhətdən təsdiqlədi.
Yeni Konstitusiya ilə Azərbaycan demokratik, hüquqi, dünyəvi və unitar dövlət kimi təsbit olundu. Dövlət hakimiyyətinin bölünməsi, insan hüquq və azadlıqlarının qorunması, qanunun aliliyi və xalqın suverenliyi bu sənədin əsas prinsiplərini təşkil etdi. Konstitusiya yalnız hüquqi sənəd deyil, həm də xalqın milli iradəsinin, azadlıq arzusunun və dövlətçilik ənənələrinin bərpasının təcəssümüdür.
Gəlmə kənd sakini, Yediyarov Elman Qulam oğlu
