Kəlbəcər rayonu 1993-cü il 2 aprel tarixində Ermənistan Respublikasının Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilmişdir.
1993-cü il 2 aprel tarixi Kəlbəcər rayonunun və ümumilikdə Azərbaycanın müstəqilliyi və ərazi bütövlüyü üçün ağır bir hadisə kimi tarixə həkk olunmuşdur. Ermənistan Respublikasının Silahlı Qüvvələri tərəfindən həyata keçirilən genişmiqyaslı hücum nəticəsində rayon tamamilə işğal altına düşdü. Bu, Birinci Qarabağ müharibəsinin ən kritik mərhələlərindən biri idi və işğal olunmuş ərazilərin xəritəsində ciddi bir genişlənməni təmsil edirdi. Kəlbəcərin işğalı təkcə strateji bir itki deyil, həm də böyük bir humanitar fəlakət idi. Rayonun minlərlə sakinə qarşı ədalətsizlik edilərək, doğma yurd-yuvalarından didərgin düşməyə məcbur edildi. Evlər, tarixi və mədəni abidələr sistematik şəkildə talan edildi və məhv edildi. Bu, Azərbaycan xalqının yaddaşında dərin bir yara kimi qalan məcburi köçkünlük faciəsinin ən ağrılı səhifələrindən birinə çevrildi.
Bu işğalın strateji əhəmiyyəti çox böyük idi. Kəlbəcərin coğrafi mövqeyi, onu Dağlıq Qarabağ regionu ilə Ermənistanı birləşdirən ən mühüm hərbi və məntiqi marşrut olan “Lachın dəhlizi” üçün həyati əhəmiyyətli bir nöqtəyə çevirirdi. Rayonun işğalı Ermənistan üçün bu dəhlizi nəzarət altına almaq və işğal etdiyi digər ərazilərlə birbaşa əlaqəni təmin etmək imkanı yaratdı. Eyni zamanda, Kəlbəcərin yüksək dağlıq ərazisi Azərbaycanın mərkəzi bölgələrinə yönəlmiş daimi bir hərbi təhdid mənbəyinə çevrildi.
Nəticə etibarilə, Kəlbəcərin işğalı 30 ildən artıq davam edən bir ədalətsizliyin başlanğıc nöqtəsi oldu. Lakin 27 sentyabr 2020-ci ildə başlayan Vətən Müharibəsi bu vəziyyəti dəyişdirəcəkdi. Azərbaycan Ordusunun qələbəsi nəticəsində 2020-ci il 25 noyabr tarixində Kəlbəcər rayonu işğaldan azad edildi və 30 ilə yaxın davam edən bir arzunun reallığa çevrildiyi an tarixə yazıldı.
Zərdab rayonu Otmanoba kənd sakini– Ramil Qədirov
