Bölgədə infrastrukturun yenidən qurulması, Toğanalı-Kəlbəcər-İstisu avtomobil yolunun tikintisi
Kəlbəcər – Azərbaycanın qərb sərhədində yerləşən bu bənzərsiz diyar, təbiətinin gözəlliyi ilə məşhurdur. Böyük dağların, çayların və meşələrin arasında yerləşən bu rayon, həm də Azərbaycan tarixinin çox vacib bir hissəsidir. Lakin, uzun illər ərzində bu gözəl torpaqlar işğal altında qaldığı üçün, əhali və infrastruktur ciddi şəkildə zərər görmüşdü. İndi isə Kəlbəcərin azad olunmasından sonra, bu torpaqların yenidən qurulması, həyatın bərpası və təbii zənginliklərinin qorunması üçün müstəsna bir addım atılır. Bu yazıda Kəlbəcərdə infrastrukturun yenidən qurulması və Toğanalı-Kəlbəcər-İstisu avtomobil yolunun tikintisinin əhəmiyyəti barədə geniş danışılacaq. Kəlbəcər Azərbaycanın ən gözəl bölgələrindən biri hesab olunur. Dağlar, vadilər, təmiz çaylar və sərvətləri ilə bu ərazi, həm yerli əhali, həm də turistlər üçün cəlbedicidir. Lakin təbiətinin bu möhtəşəmliyinə baxmayaraq, Kəlbəcər bir vaxtlar tərk edilmiş, əhali məcburən başqa yerlərə köçmək zorunda qalmışdı. 1993-cü ildən 2020-ci ilə qədər Ermənistanın işğalında olan bu torpaqlar, müxtəlif infrastrukturların dağıdılması ilə nəticələnmişdi. Kəlbəcər rayonu ilə bağlı ən böyük problem, bu bölgəyə keçidlərin çətin olması və həyat şəraitinin ağır olması idi. Lakin 2020-ci ilin noyabr ayında Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin işğaldan azad etməsi ilə Kəlbəcər yenidən doğma torpaqlara qovuşdu. Vətənin bu gözəl guşəsinə geri dönmək, sadəcə bir coğrafi bərpa deyil, həm də sosial və iqtisadi bir yenilənmə prosesinin başlanğıcıdır. Kəlbəcər əhalisinin yenidən öz yurdlarına dönməsi, bu bölgənin inkişafı və modernləşdirilməsi məqsədini daşıyan böyük layihələrə ehtiyac duyurdu. Bu layihələrin başında isə şübhəsiz ki, infrastrukturun yenidən qurulması dayanır. İlk addımlar, elektrik, su və qaz təchizatının bərpasına yönəldi. Kəlbəcərin dağlıq və çətin relyefini nəzərə alaraq, burada görüləcək işlər çoxsaylı və mürəkkəb idi. Əhalinin geri qayıtması üçün önəmli olan kommunikasiya xətləri və dağ yolları da təmir edilməli idi. Lakin bu infrastruktur işlərinin ən əhəmiyyətlisi, bölgənin nəqliyyat əlaqələrinin təkmilləşdirilməsidir.
Azərbaycan hökuməti bu istiqamətdə böyük bir addım ataraq, Toğanalı-Kəlbəcər-İstisu avtomobil yolunun tikintisinə başlamaq qərarına gəldi. Bu yolun tikintisi yalnız əhalinin həyatını asanlaşdırmaqla qalmayacaq, həm də Kəlbəcərin turizm və iqtisadi inkişafını dəstəkləyəcəkdir. Toğanalı-Kəlbəcər-İstisu yolu, Kəlbəcərin ən vacib nəqliyyat infrastruktur layihələrindən biridir. Bu yol, Kəlbəcər rayonunun mərkəzini, ətraf kəndləri və xüsusən də İstisu istirahət zonasını birləşdirəcək. Yolun uzunluğu 82 kilometrdir. I, II və III texniki dərəcəli yol iki, üç və dörd hərəkət zolağından ibarət olacaq. Bu yolun üzərindəki 5 tunelin ümumi uzunluğu 25,9 kilometrdir. Bu yolun 56 kilometrini Toğanalı-Kəlbəcər hissəsi, 26 kilometrini isə Kəlbəcər-İstisu hissəsi təşkil edir. Yolun tikintisi və digər infrastruktur işləri, təbiətin qorunması prinsipləri əsasında həyata keçirilir. Kəlbəcərin dağlıq ərazilərindəki yaşıllıq zonalarının məhv edilməməsi və su hövzələrinin çirklənməməsi üçün ciddi tədbirlər görülür. Kəlbəcər rayonu, sadəcə müasir infrastrukturla deyil, həm də təbii zənginliklərlə qorunmalı və gələcək nəsillərə miras qalmalıdır. İstisu, bu baxımdan xüsusilə əhəmiyyətlidir, çünki onun müalicəvi suları həm yerli əhali, həm də turistlər üçün böyük maraq doğurur. Bu səbəbdən, Kəlbəcər ərazisində həyata keçirilən hər bir layihə, ətraf mühitin qorunmasına diqqət yetirərək həyata keçirilir.
Emin Qazıyev – Rayon Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin direktoru
