xeberaz.info
Son bir həftədə Ermənistan-Azərbaycan sərhədində və Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunda elə bir gün keçmir ki, orada nəinki bir, hətta bir neçə dəfə atəş açılmasın. Azərbaycanın mövqeləri Ermənistan Silahlı Qüvvələri və erməni qeyri-qanuni silahlı birləşmələri tərəfindən mütəmadi olaraq hücuma məruz qalır, Rusiya sülhməramlılarının arxasından atəşə tutulur.
Kəlbəcər, Şuşa, Ağdam, Laçın, Qaragöl, Füzuli, Tərtər, Xocavənd, Xocalı, Daşkəsən və Tovuz istiqamətlərində Azərbaycan mövqeləri mütəmadi olaraq atəşə tutulur. Noyabrın 26-da Azərbaycan hərbçiləri kəşfiyyat uçuşu həyata keçirməyə cəhd edən Ermənistanın qanunsuz silahlı birləşmələrinin kvadrokopterini ələ keçirib.
Ermənistan tərəfi vəziyyəti niyə qəsdən gərginləşdirir? Səbəblərdən biri İrəvanın sülh danışıqlarında irəliləyişi hər vasitə ilə ləngitmək istəyidir. Qeyd edək ki, Ermənistan rəhbərliyi bu istəyi hərbçilərlə yanaşı, diplomatik yolda da həyata keçirir. Azərbaycanla danışıqların Brüssel formatı Ermənistan tərəfinin Fransa prezidenti Emmanuel Makronu bu işə cəlb etmək barədə obsesif və əsassız tələbi səbəbindən praktiki olaraq dayanıb – və bu, Fransa dövlət başçısının antiazərbaycan bəyanatlarını və Fransa parlamentarilərinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və iqtisadiyyatına qarşı üç qətnaməsinin olması Bakı üçün qəbuledilməzdir.
Əgər İrəvan hər cür yolla sülh sazişinin imzalanmasını yubatmağa çalışırsa, Bakı, əksinə, bu məsələnin tez bir zamanda bağlanmasını zəruri sayır: oktyabrın əvvəlində Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev demişdi ki, əgər Ermənistan tərəfdən siyasi iradə olarsa, saziş 2022-ci ilin sonuna qədər imzalana bilər.
Həmçinin, Bakı Moskvanın qeyd-şərtsiz dəstəklədiyi 9-10 noyabr 2020-ci il tarixli Üçtərəfli Bəyanata əməl etməyə qəti sadiqdir. Azərbaycan tərəfi artıq bəyanatda nəzərdə tutulmuş öhdəlikləri yerinə yetirib, İrəvan isə Ermənistan ordusunun Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazilərindən çıxarılmasına dair 4-cü bəndi və Cənubi Qafqazda nəqliyyat və iqtisadi kommunikasiyaların blokunun açılması, maneəsiz hərəkətin təmin edilməsi ilə bağlı 9-cu bəndi Azərbaycan Respublikasının Zəngilan rayonu ilə Naxçıvan arasında rabitə hələ də yerinə yetirməyib. Eyni zamanda, bu tələblərin yerinə yetirilməsi regionda uzunmüddətli sülh və sabitliyin bərqərar olmasına imkan verəcək.
Bu ələ ki, baş verməyib. Rusiya Beynəlxalq Məsələlər Şurasının eksperti, politoloq Aleksey Naumov bildirib ki, Azərbaycan öz məqsədlərinə çatmaq üçün çox az vaxt qaldığını anlayaraq, müəllifləri regionda sabitliyi pozmaq istəyən təxribatlara tab gətirmir.
“Azərbaycan da rəqibləri kimi başa düşür ki, son qələbədən bir addım uzaqdadır. Düşünürəm ki, indi düşmənin vəzifələrinə radikal hərəkətlərə, güclü hərbi cavablara, genişmiqyaslı qisas əməliyyatına görə Bakını təhrik etmək və Azərbaycanı bu təxribatda günahlandırmaq, məsələni diplomatik həll edə bilməməkdə günahlandırmaq, qondarma beynəlxalq ictimaiyyəti – ilk növbədə Avropa Ittifaqı, Fransa və ABŞ hakimiyyətini öz tərəfinə cəlb etmək daxildir. Bu təxribat nəticəsində Azərbaycanı diplomatik nizamlama apara bilməməsi, məsələni öz üzərinə götürə bilmədiyi üçün Bakını danışıqlar aparmaq iqtidarında olmadığını elan etmək və bununla da sanki Bakının özünü, sülh müqaviləsinin imzalanmasını və vəziyyətin yekun həllini pozmaq üçün günalandırmaqdır”- deyə politoloq izah edib.
“Mənə elə gəlir ki, Azərbaycan sadəcə olaraq regionda sabitliyə və Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlərin məsuliyyətli iştirakçısı və indi hazır olan və hər zaman hazır olan ölkə kimi reputasiyasına xələl gətirmək olan təxribatlara boyun əymir, münaqişəni diplomatiya yolu ilə həll etmək istəyir. Bu, Bakının öz məqsədlərinə xalq üçün ən effektiv, təhlükəsiz və faydalı vasitələrlə nail olmaq üzrə balanslaşdırılmış, aydın xəttidir”, – politoloq belə qeyd edib.
Sülh sazişinə nail olmaq və Üçtərəfli Bəyanatı həyata keçirmək istəyi Azərbaycanın Ermənistanın və Qarabağ separatçılarının hərbi təxribatlarına adekvat tədbirlərdən kənara çıxmamasını izah edir. Bakıda aydın başa düşülür ki, hazırda regiona lazım olan yeganə şey etibarlı sülh və sabit sabaha inamdır. İrəvan nə qədər çalışsa da, təxribat xarakterli hərəkətlərin köməyi ilə müharibədən sonrakı nizamlanmanı ləngidə bilməyəcək. Və burada ümidi ifadə etmək yerinə düşər ki, Ermənistan rəhbərliyi yaxın gələcəkdə nəhayət ki, öz xalqının mənafeyi naminə sülh yoluna alternativin olmadığını anlayacaq.
Böyük toqquşmaların olmamasının nə qədər vacib olduğundan danışan ekspert vurğulayıb ki, danışıqlar sükutu, yəni piarın və düşmənçiliyin olmamasını sevir. “Döyüşməyin də vaxtı var, danışmağın da vaxtı var. Artıq döyüşməyin vaxtı bitib, hər şeyi öz yerinə qoyuiub. İndi danışmaq vaxtıdır. Amma Azərbaycanın rəqibləri yenidən döyüşmək üçün vaxt istəyirlər ki, bundan öz məqsədləri üçün istifadə etsinlər”, – Rusiya Şurasının beynəlxalq məsələlər üzrə eksperti belə bildirib.
“Münaqişənin olmaması Azərbaycanın reputasiyasını gücləndirməyə kömək edir, Avropa paytaxtlarında Ermənistan tərəfdarlarını münaqişəni daha da uzatmaq üçün xəttin uğursuzluğuna inandırmaq imkanı verir. Və bu, hər mənada yaxşıdır – həm də münaqişənin olmaması şəraitində, əsgərlərin həyatını qurban vermə zərurəti və təxribatlara cavab vermək zərurəti olmadığı halda”, – Aleksey Naumov mövzunu belə yekunlaşdırıb.